Toegevoegde agendapunten gemeenteraad 24 juni 2019

1.     Voormalige arseenfabriek reppel

Achtergrond

Het arseenfabriek in Reppel werd opgericht in 1897 als  de “Etablissements d'Ellicom Société Anonyme”, met start productie in 1899, en werd in 1971 gesloten (toen eigendom van Union Minière).  De oprichting was in de 19de eeuw al gecontesteerd (er werd in 1891 al tegen gepleit in het parlement), maar op de grens van Reppel en Ellikom kende het “Groot Fabriek” een enorme bloei, met honderden werknemers die er aan de slag waren.  In het arseenfabriek werd arseen geproduceerd en arseenverbindingen, met toepassingen in uiteenlopende sectoren (glas, zink, verf, onkruidverdelger, farmacie), terwijl de restproducten gebruikt werden in wegverharding en populair waren op opritten omdat het jarenlang het onkruid weghield.  Helaas bleek de arseenproductie voor de bewoners rond het fabriek zijn tol te eisen.  Door luchtverplaatsing en door insijpeling in het grondwater kostte het arseenfabriek verschillende mensen het leven.  Niet alleen mensen die in het fabriek hadden gewerkt, maar ook omwonenden lieten het leven door “den arsenic”.

Nadat het fabriek in handen kwam van een andere eigenaar, werd er een wettelijk vergunde asfaltinstallatie gevestigd.

Pas in de jaren 1980 werd er gedacht aan sanering.  OVAM erkende in 1985 het gebied als een “black point”.  Pas later werd vastgesteld dat de landbouwgronden rondom de oude fabriek ongeschikt waren om er gewassen op te kweken die moesten dienen als veevoeder en dat ook de nabijgelegen beek aangetast was. 

In 1988 bleek uit een studie dat er 500.000 kg arseen in de ondergrond aanwezig was.

Door juridisch getouwtrek (tussen OVAM en de nieuwe eigenaar, waarbij Union Minière grotendeels buiten schot bleef) en door het willen verhalen van de kosten voor de sanering op de nieuwe eigenaar, duurde het erg lang voor de sanering van het gebied werkelijk in gang schoot.

Het hele dossier is regelmatig onderwerp van discussie geweest op bovenlokaal politiek niveau.

Pas in 2000 is er effectief met afvalberging gestart.  In 2013 werd er een hydrologische studie uitgevoerd met peilbuizen op enkele locaties.

De afvalberging bestond uit een inpakken van de vervuilde bodem, waarbij er een toplaag werd voorzien en een ondoordringbare bodemlaag.  De bedoeling is om de verspreiding van vervuilde grond via luchtverplaatsing tegen te gaan en te verhinderen (in de presentatie van Ovam van mei 2019 staat “beperken”) dat er verdere insijpeling is via het grondwater.

Informatiesessie buurtbewoners mei 2019

In mei 2019 was er een informatiesessie voor buurtbewoners, georganiseerd door Ovam.  Hier wordt aangegeven dat een volledige sanering van het grondwater niet mogelijk zal zijn.  Na deze buurtvergadering werden er bodemattesten uitgereikt aan verschillende inwoners van Ellikom. Op de meeste van deze attesten stond dat er geen verdere sanering nodig is, maar dat er wel omzichtigheid geboden is bij het gebruik van grondwater of bij grondwerkzaamheden.

Gezien de omvang en de gevoelige voorgeschiedenis van dit dossier en gezien het feit dat vervuiling niet enkel door luchtverplaatsing of insijpeling in het grondwater tot stand kan zijn gekomen, maar ook door bv. sintels in wegverharding of in tuinaanleg, vraagt de N-VA fractie

-        dat er met Ovam wordt bedongen dat de inwoners van Ellikom hun grondwater en de bodem op eenvoudige vraag individueel kunnen laten testen.

Bovendien dringen we er op aan

-        dat het waterleidingnetwerk in en rond Ellikom extra aandacht krijgt, gezien het risico op insijpeling van grondwater bij werken of defecten aan dit netwerk.

Verder zijn er nergens richtlijnen te vinden over de bossen en terreinen in de buurt van het fabriek en is het niet duidelijk of het al dan niet is aangewezen dat bv. kinderen spelen in de bossen en op de terreinen in de buurt.  

-        extra informatie hieromtrent is wenselijk

Graag vernemen we van het gemeentebestuur of het de hierboven genoemde inspanningen zal doen en waar nodig Ovam zal betrekken om de gevraagde actie te ondernemen en informatie te bekomen. 

2.     Energie efficiëntie gemeentelijke gebouwen

Aangezien het lokale beleid zeer dicht bij haar inwoners staat, kan zij ook een belangrijke bron van inspiratie zijn en een voorbeeldfunctie vormen voor haar burgers, bijvoorbeeld op het gebied van energie efficiëntie.

De N-VA fractie stelt dan ook voor om de gemeentelijke website als een platform te gebruiken waarop onze inwoners het energieverbruik van de gemeentelijke gebouwen kunnen monitoren.

Daarbij zijn volgende aspecten van belang:

-        Een nulmeting (te starten bij de gemeentefusie) met een inventaris van alle gemeentelijke gebouwen en het energieverbruik van deze gebouwen

-        Een plan van aanpak om het energieverbruik te beperken, dat uiteraard ook in de begroting weerspiegeld wordt

-        De vorderingen die er op dit gebied worden gemaakt visueel voorstellen, met de inspanningen die werden gedaan en het resultaat dat dit heeft op het energieverbruik

Dit kan inwoners inspireren om ook zelf aan de slag te gaan.

Voor nieuwe gebouwen, zoals de nieuwe technische dienst, zou de energiewaarde een essentieel aspect moeten uitmaken.  Zo moet er ons inziens voor nieuwe gebouwen vanaf dag één gestreefd worden naar energieneutraliteit.

De N-VA fractie vraagt of het gemeentebestuur in dit voorstel wil meegaan en hieromtrent de nodige stappen zal ondernemen.

3.      Techniekacademie Oudsbergen

Om kinderen en jongeren (bv. tussen 10 en 14 jaar) aan te moedigen om kennis te maken met techniek en wetenschap, worden er in verschillende gemeenten (vooral in West- en Oost-Vlaanderen) “techniekacademies” ingericht.  Dit zijn academies, te vergelijken met een kunstacademie, waarbij kinderen op regelmatige basis maar op een speelse manier leren omgaan met techniek en wetenschap.  Dit kan dan mogelijk ook een trigger zijn om later een wetenschappelijke of technische opleiding te volgen, die kan leiden tot beroepen die vandaag te kampen hebben met krapte op de arbeidsmarkt, maar die op de lange termijn ook de bevoorrading moeten garanderen van onze enige echte grondstof, namelijk onze kennis en kunde.

Ook in Oudsbergen worden er enkele sessies in deze richting ingericht, in het kader van de Digitale Week, hetgeen we zeker toejuichen.

De N-VA fractie stelt echter voor om te onderzoeken of dergelijke techniekacademie in onze gemeente op een structurele manier kan worden opgericht, waarbij bedrijven en onderwijsinstellingen uit de omgeving en vrijwilligers met kennis ter zake worden aangemoedigd om te participeren en kinderen en jongeren te inspireren.  Zeker in onze Kindvriendelijke Gemeente zouden we een voortrekkersrol moeten kunnen opnemen hieromtrent.

De N-VA fractie vraagt of de gemeente dergelijk initiatief wil onderzoeken.

Een voorbeeld van dergelijke organisatie in West- en Oost-Vlaanderen: http://www.techniekacademie.be/